Edison pu.tun tekiydi!

3/15/2012 04:47:00 ÖS AC, akım, DC, edison, elektrik, HAARP, icat, kablosuz enerji, kifayetsiz muhteris, laboratuar, mad electricity, mucit, nicolas, others, tarihi, tesla, wireless energy 3 Comments

Thomas Edison hani şu yüzlerce patent sahibi olan, en bilinen şekliyle ampulün mucidi Edison; büyük mucit, büyük insan. Acaba gerçekten de öylemiydi? Pek çok şeyde olduğu gibi önce yanlışı öğreniyoruz yıllar sonra da yanlış olduğunu farkedip doğrusunu  bulmaya çalışıyoruz. Mustafa Kemal'in Bandırma vapurunda pusulanın olmadığı yalanı, telefonun mucidinin bilinen tersine Graham Bell'in olmaması gibi. Değişmez doğrular zannettiklerimizin bilindiği gibi olmadığını öğrendikçe her şeye şüpheyle yaklaşır olduk.

Edison elbette pek çok buluşa imza atmış bir mucit. Fakat hepsi kendisine ait değil. Edison bir ArGe firmasının sahibiydi bu firmadan bir çok icat ve patent çıkıyordu tabi hepsi Edison'a mal ediliyordu. Bunun yanı sıra Edison aslında mucitliğinden daha da ön planda olacak şekilde gerçekten de çok başarılı bir işadamıydı. iş dünyasının gerçeklerini gayet iyi kavramıştı. Basını iyi kullanmak, rakiplerini karalamak, kendi küçük başarılarını büyük göstermek gibi. "kifayetsiz muhteris" de derler adamın böylesine... Tamam kabul kifayetsiz değil ama  sağlam pabuç da değilmiş...

Aşağıdaki yazı Edison hakkında değil Tesla hakkında. Biz elektrik -özellikle de elektronik- mühendisleri Tesla lafını duyunca irkiliriz. Bir ton karışık anlaşılmaz formül canlanır gözümüzde. Fakat Tesla -biraz da Edison yüzünden- yıllarca pek fark edilmeyen, hak ettiği kıymeti verilmeyen süper bir dahi, bir mucittir. Şahsen almış olduğu patent sayısı neredeyse tüm Türkiye'nin yıllık patent sayısı kadardır.  Günlük hayatta kullandığımız pek çok icada imza atmıştır. Daha ortaya çıkmamış, "çıkarılmamış" anlaşılamamış pek çok icadı daha vardır. Bakarsınız sonraki günlerde hayal bile edemeyeceğimiz şeyler piyasaya çıkar ve Tesla'nın hakkı Tesla'ya verilir.

Adam Fawer'ın "Empati" isimli kitabından yaptığım alıntıyı okumaya devam ediniz...

Thomas Edison

Radyoyu kimin bulduğunu bileniniz var mı?"
"Nicola Tesla," dedi sınıfın bilgici Jonah Hulse gururla.

Nicola Tesla

"Rock grubu Tesla gibi mi yani?" diye sordu Winter.
"Aynen. Sanırım grup adını ondan almış" dedi Laszlo. Konu yine dağılmadan VVinter'in gevezeliğini çabucak kesmişti. "Tesla, 10 Temmuz 1856 yılının tam gece yarısında Hırvatistan'da doğdu."
Bir tarih geçince defter sayfaları üstünde dolasan kalemlerin hışırtısı duyuldu.
"Beş yaşındayken bir fırıldağa yapıştırdığı on yedi böcek tarafından döndürülen ilk motorunu tasarladı. Garip fikirlerinin sadece başlangıcıydı bu; diğerleri arasında küresel yolculuğu kolaylaştırmak için dünyayı çevreleyen sabit bir halka ve posta ulaşımını hızlandırmak için Atlantik Okyanusu'nu geçecek hidrolik güçlü devasa bir tüp de vardı."
İlginin artık tamamen söylediklerine yoğunlaştığını gören Laszlo dudaklarında hafif bir gülümsemeyle devam etti:
"Tesla üniversite yıllarında gecede sadece bir ya da iki saat uyuyarak yasıyor, günde yirmi saat çalışıyordu. İlk yılının sonunda dokuz dili akıcı şekilde konuşmaya başlamıştı. Ne yazık ki, babası vefat edince hayatını kazanmak için üniversiteden ayrılmak zorunda kaldı. Böylece Paris'deki Continental Edison Company'de mühendislik yapmaya başladı. Patronu ondan öylesine etkilenmişti ki, Thomas Edison ile tanışması için Amerika'ya gönderdi."
Sınıfta, "Bizim Edison bu," türünden mırıldanmalar oldu.
"Edison Tesla'yı derhal ise aldı ve kendi icadı olan doğru akım dinamolarını yeni baştan tasarlayabilirse 50.000 dolar ödemeye söz verdi. Tesla her ne kadar alternatif akımla çok daha fazla ilgileniyor idiyse de, kendi araştırma laboratuarını kurmak için paraya ihtiyacı olduğundan projeyi kabul etti. Bir yıl içinde yeni tasarımı basarıyla tamamladı, ama parasını isteyince Edison sözünden döndü."
"Çüş!" diye bağırdı Stephen Grimes. Sivilceleri neredeyse gözeneklerinden fırlayacaktı. "Yani Thomas
Edison'un puştun teki olduğunu mu söylüyorsunuz?"
Laszlo sınıftakilerin gülüşmelerine katılarak, "Tarihe bakarsak, evet demek zorundayım," dedi. Grimes yağlı eliyle burnunu silerek, "Harika!" dedi. "Devam edebilirsiniz."
"Teşekkür ederim, Bay Grimes."
Bay Grimes sınıftaki en görgülü öğrenci değildi, ama iyi bir espri anlayışı ve onu sınıfın gözünde kahraman yapan bir dokunulmazlık havası vardı. Taşkınlıklarına hoşgörü gösteren tek öğretmen Laszlo olduğu için de, fen derslerinde özellikle cesurdu. Ayrıca Laszlo iki seçeneği olduğunu düşünüyordu: Ya espriye katıl ya da esprinin konusu ol. Birincisini yeğlemişti.
"Edison'dan ayrılan Tesla, birkaç yıl hendek kazıp, yol inşaatlarında amelelik yaptı. Ama neredeyse hiç uyumadığı için icatları üzerinde çalışmayı da sürdürdü. Genellikle kağıda dökmeden önce onları kafasında tümden tasarlıyordu. George VVestinghouse 1888'de Tesla'ya alternatif akım konusundaki patentleri için 60.000 dolar ödedi. Ülkeye elektrik dağıtımı için kullanılacak sistemin akım türünü belirlemek için birlikte Thomas Edison'a karsı bir 'Akımlar Savaşı' başlattılar."
Birkaç saniye duralayıp notların alınmasına izin verdi.
"Doğru akım her zaman tek bir yönde akan sürekli bir elektriksel şarjdır. Alternatif akımsa, hem genliği, hem de yönü periyodik olarak değişen dalga şeklinde bir akımdır. Edison'un doğru akımı Tesla'nın alternatif akımından önce ortaya çıkmış olsa da, bir sorunu vardı. Doğru akım uzun mesafelerde aktarıldığında telleri eritiyordu. Dolayısıyla Edison kısa aralıklarla elektrik santralleri kurmak zorunda kalmıştı. Başka bir sorunsa daha alçak ya da yüksek bir voltaja kolaylıkla dönüştürülememesiydi, yani değişik voltajlarda çalışan aygıtlar için ayrı elektrik hatları kurmak gerekiyordu."
Öğrencilerden biri, "Ama alternatif akımda böyle bir sorun yoktu," dedi.
"Doğru. Alternatif akım telleri eritmeden elektriği çok uzun mesafelere taşıyabildiği gibi, 5 voltluk bir ampulden, 100 voltluk bir fabrika motoruna kadar her şeyi çalıştıracak şekilde ve kolaylıkla dönüştürülebiliyordu, Tesla'nın sisteminin daha üstün nitelikli olduğunu bilen Edison,  alternatif akımı karalamak için propagandaya başvurdu. Şirketindeki mühendisler dünyanın -elbette ki alternatif akımla çalışan- ilk elektrikli sandalyesini tasarladı. Sonra da alternatif akımın ne kadar tehlikeli olduğunu göstermek amacıyla o düzeneği sokaktan topladıkları başıboş kedi ve köpekleri medyanın önünde öldürmek için kullanmaya başladılar. En görkemli gösteriyse, bir filin Coney Adası'nda elektrikle öldürülmesiydi. Hatta Edison elektrikle ölmek anlamında yeni bir deyim bile yaratmıştı: 'Westinghouse'lanmak.' Grimes gözleri heyecanla parlayarak, "Bunları uyduruyorsunuz," diye atıldı.
"Korkarım ki hayır," dedi Laszlo. "Sizin de az önce incelikle buyurduğunuz gibi, Edison puştun tekiydi."
"Hadi ya!"
"Edison'un tüm karalama çabalarına karsın alternatif akımın avantajları o kadar belirgindi ki, hükümet Niyagara Şelaleleri'nin gücünden yararlanmaya karar verince Tesla'nın sistemini Edison'unkine tercih etti. Ve gerisi zaten bilinen tarih. Bugün sadece pille çalışan cihazlar doğru akım kullanırken, elektrik bütün dünyada alternatif akım olarak aktarılır. Ve pil kullanan, ama prize de takılabilen cihazlar, aynı zamanda bir rock grubunun da adı olan hangi tip adaptörü kullanır... Bayan Zhi?"
"AC/DC," dedi Winter gülümseyerek.
"Doğru."
"İyi de bu arada radyo dalgalarına ne oldu?" diye sordu James Ulrich.
"Ah, evet! Korkarım Bay Grimes'in, “Edison puştun tekiydi” lafından sonra konuyu biraz dağıttım. Neyse...
Tesla 1897'de iki patent başvurusunda bulundu: 'Elektriksel Enerjinin İletimi İçin Bir Sistem' ve 'Elektriksel  Enerjinin İletimi İçin Bir Cihaz.' ve radyo böylece resmen doğmuş oldu.

*******************

"Elijah rahatsız bir tavırla bakışlarını önüne indirirken, "Onun n-n-neden Edison gibi ünlü olmadığını merak etmiştim."
"Evet," dedi Laszlo. "Birincil neden şu ki, Tesla oyunu kurallarına göre oynamadı. Bir bilim adamı olarak daha yetenekli olmasına rağmen, işadamı olarak Edison ondan daha iyiydi. Tesla'nın sorunu hiçbir zaman pes etmeyişiydi; pes etmenin kendisi için daha yararlı olacağı durumlarda bile direndi. Örneğin Akımlar Savaşı'nı alternatif akımın kazanmasından sonra bile elektrik dağıtımını iyileştirmek için yeni yollar aramaya devam etti. Elektriği vericilerle argon gazı doldurulmuş alıcı küreler arasında havadan iletecek bir sistem geliştirdi. Bu yeni teknolojiyi birçok yatırımcıya gösterdiği halde  J.P. Morgan dışında kimse ilgilenmedi."
Winter, "Morgan ilgilendiyse bu teknolojiyi neden bilmiyoruz?" diye sordu.
"Morgan daha önce Edison'un doğru akım teknolojisine yapmış olduğu yatırımdan ötürü bir servet kaybetmişti ve o nedenden ötürü Tesla'dan pek hazzetmiyordu. Yine de çok düşük bir teklifte bulundu. Tesla bunu reddetti. Ve o gece çıkan yangında laboratuarı tümüyle yandı. Tesla o olayda her şeyini kaybetti; tüm araştırmaları, tasarımları, icatları yok oldu. Laboratuarı kimin yaktığı hiçbir zaman anlaşılmadı. Ama Tesla mesajı almıştı; elektriksel bir dağıtım sistemi geliştirmekten vazgeçti."
"Yani b-b-boyun mu eğdi?" diye sordu Elijah Cohen. Sesinde sanki korku vardı.
"Yanıt ortada/' dedi Laszlo. "Bugün şehirde içleri gaz dolu küreler görüyor musunuz? Ne yazık ki, bilim bile kapitalizme karsı gelemez."
"Betamax ve VHS gibi," diye söze karıştı Stevie Grimes.
"Aynen öyle," dedi Laszlo. "Hazır bu konu üzerindeyken, size Tesla'nın bir icadından daha söz edeyim. İddiaya göre Tesla, 1915 yılında havadan güç üreten elektromanyetik bir makine geliştirdi ve elde ettiği enerjiye 'eterik güç' adını verdi. 1931'de havadan ürettiği güçle çalışan eterik-güdümlü arabanın çalışan bir modelini bitirdi. Tesla yeğenlerinin şahitliğinde bu arabayı saatte 145 kilometreye varan bir hızla ve 80 kilometre kadar kullandı."
"Bu da günümüzde yollarda görmediğimiz bir şey iste."
"Doğru. Enerjinin kaynağını soran yeğenine Tesla, bunun 'gizemli bir radyasyon' olduğunu ve 'kaynağını bilmese de, insanlığın onun varlığından son derece memnun olması gerektiğini' söyledi. Tesla artık gizliliği bir saplantı haline getirmiş ve paranoyak olup çıkmıştı. O nedenle de makinenin tasarımını kimseyle paylaşmadı. Hayatının kalan on iki yılı boyunca 'telegüç' adını verdiği ve küresel yıldırımlarla plazma üzerindeki araştırmalarına dayanarak tasarladığı bir sistemi geliştirmeye çalıştı. Tesla aygıta 'Ölüm Işını' adın takmıştı."
"Vay be!"
"Evet Bay Grimes; gerçekten de 'vay be'. Ne yazık ki, bu ısının neden olduğu tek ölüm büyük olasılıkla
kendininki oldu. Silahı 5 Ocak 1943'de A.B.D. Savaş Bakanlığı'na teklif etti. Üç gün sonra kaldığı otel
odasında ölü bulundu. Hemen ardından da FBI tüm arastırma notlarına el koydu."
"Sonra ne oldu?" diye sordu Stevie heyecanla.
 Laszlo basını iki yana salladı. "Hiçbirsey”
"Ya araba?" dedi Winter.
"Ölüm Işını?" diye atıldı Stevie.
"Tesla'nın notlarına ne olduğunu kimse bilmiyor. Çoğu insan onun Ölüm Işını'nın Ronald Reagan'ın Yıldız Savaşları savunma sisteminin ilham kaynağı olduğuna inanır, ama bunların hepsi sadece birer varsayımdan öteye gitmez. Bu öyküden çıkartmamız gereken ders ne? Bay Cohen, bir tahminde bulunmak istemez misiniz?"
Elijah biraz kuşkulu bir tavırla, "Devletle s-s-savaşamazsınız olabilir mi?" diye önermede bulundu
"Evet, bu bir yorum. Benimkisiyse biraz daha karanlık: Devletle savaşabilirsiniz, ama buna kalkışırsanız
büyük olasılıkla kaybedersiniz. Hatta sizi öldürebilirler bile. Elbette ki bu, denememeniz gerektiği anlamına gelmiyor.

Nicola Tesla

Adam Fawer'ın Empati kitabından.

OLASILIKSIZ'ın Yazarı Adam Fawer'dan "Empati"

Kaynaklar:
"Empati", Adam Fawer
http://en.wikipedia.org/wiki/Nikola_Tesla
http://tr.wikipedia.org/wiki/Thomas_Edison
http://www.youtube.com/watch?v=qdPoOAVAuFQ   (Modern Marwels - Tesla Mad Electricty)
http://en.wikipedia.org/wiki/High_Frequency_Active_Auroral_Research_Program